Tilburg

Vanavond debatteert de gemeenteraad over mogelijke bezuinigingen van 50 miljoen. Volgens de SP fractie nogal onhandig, want noch het college noch de raad heeft alle benodigde informatie gekregen. Veerle Slegers: 'Die 50 miljoen is waarschijnlijk veel te veel, bovendien is er geen enkele kosten-baten analyse gemaakt zodat niemand weet wat die zogenaamde bezuinigingen werkelijk op gaan brengen.

Luister hier naar de eerste termijn van Veerle Slegers.

Algemene Beschouwing SP 11 april 2011

Op maandag 11 april ging de gemeenteraad over de bezuinigingen die de gemeente Tilburg moet uitvoeren dankzij ongekend harde ingrepen van het kabinet (VVD en CDA met gedoogpartner PVV). Het college (VVD, PvdA, CDA, D66, GroenLinks) maakte een bezuinigingsvoorstel, raadsfracties zouden het college moeten bijsturen en de richting wijzen voor mogelijke bezuinigingen en andere ingrepen. De verwachting dat de coalitiepartijen de rijen zouden sluiten om het college niet in gevaar te brengen kwam uit. Alle voorstellen kwamen van de oppositie en werden nagenoeg allemaal geblokkeerd. Slechts enkele voorstellen werden door het college overgenomen, waaronder enkele van de SP. De coalitiepartijen steunden geen enkele motie van oppositiepartijen, op het CDA na dat met de SP voor een TVP-voorstel stemde om de maaltijdservice niet te korten. Hieronder de spreektekst van SP-fractievoorzitter Veerle Slegers en de voorstellen van de SP-fractie.

Tilburg bezuinigt buitenproportioneel, ook in vergelijking met andere steden. Er wordt maar liefst €49,7 miljoen bezuinigd. Reden is volgens het college dat het kabinet maar liefst €1,63 miljard kort op het Gemeentefonds en dat er misschien, als de economie zich minder rooskleurig gaat ontwikkelen dan nu wordt aangenomen, er nog wel meer op het Gemeentefonds zal worden beknibbeld. En dus komt het college met een raadsvoorstel dat bijna €50 miljoen kort op de gemeentelijke uitgaven. Da’s fors, maar gezien de crisis en alle onzekerheden over de economie en het kabinetsbeleid, is dat wellicht verstandig. Of niet? Nee, zegt de SP. Zoveel bezuinigen is niet alleen dom en kortzichtig, het is ook nog eens volstrekt onnodig. Waarom? Ik ga namens de SP drie argumenten noemen.

1. Incomplete informatie
Ten eerste bleek tijdens onze voorbereidingen dat er essentiële informatie in dit raadsvoorstel ontbreekt, op basis waarvan blijkt dat de bezuinigingsnood weliswaar hoog is maar niet zo hoog als het college stelt. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten en de minister van Financiën stelden beiden al in november vorig jaar dat er weliswaar een structurele bezuiniging is van €1,2 miljard op het Gemeen-tefonds waardoor de groei ervan onzeker is maar dat het effect van de groei van de rijksbegroting in datzelfde jaar € 2,2 miljard be-draagt. Met andere woorden: de groei van het Gemeentefonds stijgt naar schatting drie procent in 2015. Da´s in elk fiks geval hoger dan het college in haar raadsvoorstel aangeeft. Op die manier denkt het college misschien de raad ervan te overtuigen dat er een absolute noodzaak is om a raison van €50 miljoen de gemeentelijke overheid van binnen uit te hollen en essentiële voorzieningen voor burgers te schrappen. Zet het college hier raad en burgers niet op het verkeerde been? Ik wil graag weten van het college en de coali-tiepartijen weten waarom deze informatie niet in het raadsvoorstel is opgenomen, laat staan erbij betrokken is.

2. Ingrepen niet onderbouwd
Tweede argument voor de SP om vraagtekens te zetten bij de hoogte van de noodzakelijke bezuinigingen: Het college stelt voor enorm te korten maar kan nog helemaal niet aangeven hoe, hoeveel, waarop en waarom. Op dit moment heeft het college naar eigen zeggen geen zicht op de ingrepen die nodig zijn binnen de grondexploitatie en de ontwikkeling van de grote fysieke projecten, woningbouw en bedrijventerreinen. Daarnaast worden we geacht in te stemmen met €50 miljoen aan bezuinigingen terwijl er in het voorstel niet meer informatie staat dan “nog nader uit te werken” (cultuur) of “versobering beleid” (wonen en stedelijke inrichting). Ook verderop in het voorstel staat constant: ‘nog nader uit te werken” of “soberder”: Bij milieu, bij openbare ruimte. Er is behalve nog geen Cultuurnota ook nog steeds geen Woonvisie maar wel wordt er alvast gesteld dat we met €1,3 miljoen minder voor Sociale Woningbouw toe kunnen. Waarop baseert het college die aanname? Diezelfde vraag stel ik ook over grondprijsbeleid, de exploitaties van de Piushaven, NoordOost, Akker, het wijzigen of stoppen van projecten, het inzetten van herstructureringsmiddelen: Daar volgen nog aparte voorstellen voor, zegt het college. Hoe kun je ons dan nu al vragen om in te stemmen met je bezuinigingsvoorstellen?

Gaten Grondbedrijf niet dichten, grote projecten heroverwegen
En dan even over Vastgoed en Grondexploitatie. Dat zijn toch een beetje zeg maar de gemeentelijke rechtse hobbies. Dat kun je in dit voorstel wel merken ook: Terwijl er vooral wordt bezuinigd op sociale voorzieningen, wordt het enorme tekort van het grondbedrijf lekker opgevuld uit de Algemene Middelen. En hoezo moet de nieuwe sporthal in de Kruidenbuurt ineens soberder? Dat levert welis-waar 1 miljoen op, maar waarom moet dat bedrag in het Herstructureringsfonds om vervolgens de grondexploitatie te ontlasten? Dat is absurd: het Grondbedrijf is wat het zegt dat het is: een bedrijf, en daarmee moet het verantwoordelijk zijn voor haar eigen exploitatie! Wat de SP betreft wordt er niks weggeroofd uit de Algemene Middelen die we als de nood aan de mens is liever voor sociale doeleinden gebruiken! Er wordt een ingrijpende planwijziging in de Spoorzone voorgesteld aangaande het van Gend en Loosterrein met on-duidelijke gevolgen die wel €10 miljoen vrijspeelt in de RGI waarmee de problemen van het Stappegoorgebied worden opgelost. Waar-om zouden we dat doen? Zullen we eerst de ontwikkeling van dat Stappegoorgebied eens goed in kaart brengen en er een Groot Project van maken, zodat wij als raad eerder en beter worden geïnformeerd en dus beter de regie kunnen gaan voeren? Misschien kunnen we dan op een andere, minder risicovolle manier de schade dan beperken, ook voor de Spoorzoneplannen!

Snoeien in ambtelijke organisatie
De bezuinigingen op de ambtelijke organisatie zijn een verhaal apart: 160 voltijdsbanen moeten eraf. Da’s enorm, en dan te bedenken dat we in de raad nog nooit de discussie hebben gevoerd over welke gemeentelijke dienstverlening aan burgers we nu eigenlijk essentieel vinden, en hoeveel we daar dan dus voor willen betalen. Het college heeft nog op geen enkele manier inzichtelijk gemaakt, noch in het raadsvoorstel noch in de beantwoording van technische vragen die de SP heeft gesteld, wat we met die 160 en 40 banen nu eigenlijk bezuinigen. Er is geen enkele kosten-baten-analyse gemaakt: Welk sociaal plan is er voor de te ontslaan ambtenaren, wat kost dat, hoeveel en hoelang moeten we nog betalen voor ambtenaren die we ontslaan maar die wel rechten hebben opgebouwd, wat zijn de kosten van het verlies aan productiviteit, ondermeer van de grote onrust en onzekerheid die er nu al heerst in de ambtelijke organisatie? Hoe kan dit college redelijkerwijs van de raad verwachten dat we met al deze onduidelijkheden en gebrek aan informatie gaan instemmen met het voorstel om €50 miljoen te bezuinigen?

De SP noemt dit onbehoorlijk bestuur. Hoe kun je als stadsbestuur je gemeente door de ergste crisis van de laatste 100 jaar heen lood-sen als je geen fatsoenlijke kosten-batenanalyses maakt? Als je nog geen beleid hebt bedacht op basis waarvan je je keuzes kunt bepalen? Als je nog geen benul hebt van wat er nog meer de komende jaren over de schutting van de gemeente wordt gemikt zoals Jeugdzorg en de AWBZ en de Regionale Uitvoeringsdiensten?

3. Zorgen voor extra inkomsten
Tot slot wordt er nauwelijks gekeken naar de mogelijkheid om extra inkomsten te genereren. Enkele opties op een rijtje:

Zorg niet in vrije markt, infrastructuur wel
Onze sociale voorzieningen wil het college zowat helemaal overlaten aan de vrije markt, ondanks dat we inmiddels tegen grote proble-men en dito kosten aanlopen bij bijvoorbeeld alweer een moeizame aanbesteding en overgang naar een ander bedrijf dat de regiotaxi uitvoert, idem bij de thuiszorg, bij de uitvoering van zorghulpmiddelen, bij onzorgvuldige keuzes in de aanbesteding van welzijnsactivi-teiten op het gebied van bijvoorbeeld jongerenwerk etc. Ons is inmiddels allang duidelijk dat zorg en welzijn niet kunnen worden gere-geld op de markt: Het kost niet alleen veel extra aan geld maar ook aan menselijke ellende.

Maar waarom kijken we niet veel meer naar de mogelijkheden van de markt als het bijvoorbeeld gaat over de ontwikkeling van de Spoorzone? Fysieke infrastructuur is veel vanzelfsprekender op de markt te regelen. En juist hier neemt het college grote financiële risico’s, bijv. door zich a raison van €20 miljoen met huid en haar over te leveren aan één potentiële partner. Hetzelfde hebben opeen-volgende colleges in het verleden gedaan in het Stappegoorgebied waardoor de gemeente behalve €40 miljoen ook nog alle zeggen-schap en controle heeft overgegeven aan één Consortium waardoor we nu gigantische verliezen dreigen te lijden. Nog een voorbeeld is het gemeentelijk Grondbedrijf dat niet voor niks “bedrijf” heet en dus verantwoordelijk moet zijn voor haar eigen exploitatie. Verliezen moeten daarbinnen worden voorkomen of afgedekt, en niet worden opgelost door te bezuinigen op andere gemeentelijke diensten die nota bene vooral Tilburgers treffen. Wat dat betreft heeft dit college goed gekeken naar het huidige en het vorige kabinet die beide burgers laten bloeden voor wat banken en bedrijven hebben aangericht.

Even geen wegen, wel verhoging OZB
Verbreding van de Bredaseweg is bepaald geen prioriteit nu. De Oostelijke Inprikker is helemaal overbodig: Met kleinere ingrepen kan de verkeerssituatie daar fiks worden verbeterd. En waarom is de OZB zo’n strijdpunt binnen de coalitie? Waarom probeert de PvdA via de krant af te dwingen wat haar in het college niet lukte? Het rechtse dogma dat lasten voor burgers zo laag mogelijk moeten worden gehouden, klopt sowieso niet: Voor niets gaat de zon op, zo roepen vooral VVD’ers altijd hard, en dus weten zij dat íemand zal moeten betalen voor voorzieningen die burgers belangrijk vinden en nodig hebben. En die betaling kun je dus beter zo eerlijk mogelijk regelen door burgers die meer kunnen missen ook meer te laten betalen dan de rekening neer je leggen, zoals dit college doet, bij hen die toch al zwaar worden getroffen door harde Rijksbezuinigingen.

Zeven wethouders voor de prijs van vijf
Vermindering politieke ambtsdragers, zegt het college. Ja, dank je de koekoek! Pas in de nieuwe raadsperiode! Da’s lekker makkelijk: Zelfs riant blijven zitten op 7 vette jaarsalarissen en je opvolgers opzadelen met de erfenis. Zullen we er 7 voor de prijs van 5 doen, en dan met onmiddellijke ingang? En zullen we de Roemernorm gaan laten gelden in Tilburg? Dat betekent dat de gemeente niet meer dan 10 procent van de personeelsuitgaven uitgeeft aan inhuur van interim-managers en andere extern personeel. Benieuwd hoeveel dat gaat opleveren.

Rekenrente en werkelijke rente
Onderdeel van de gebruikelijke begrotingssystematiek is dat het verschil tussen de rekenrente en de werkelijke rente in de RGI wordt gestort. Ooit heeft een VVD-wethouder eens voorgesteld dat dit best een paar jaar kan worden overgeslagen, waardoor je zomaar ineens een boel extra hebt voor investering in projecten en voorzieningen die geen uitstel of ondergraving kunnen lijden.

Gegevens reintegratie beter benutten
Centralisatie van gegevens van reïntegreerders is nodig om te voorkomen dat essentiële informatie verloren gaat en mensen steeds opnieuw in ongeschikte en dus ineffectieve maar wel dure trajecten terechtkomen. Sociale Zaken en het Werkbedrijf en de commerci-ele reïntegreerders moeten hier zo snel mogelijk mee aan de slag: De SP dringt hier al jaren op aan maar met name Sociale Zaken laat hier enorme kansen onbenut. Het verhogen van de werklast voor casemanagers zal juist veel geld gaan kosten in plaats van opleveren, omdat casemanagers dan helemáál hun cliënten niet meer kennen en ze de verkeerde trajecten injagen. Het wordt echt tijd dat wethouder Hamming de leiding van Sociale Zaken in het gareel krijgt en het besef van urgentie daar laat voelen.

Beter indiceren, WMO niet aanbesteden
Slimmer indiceren WMO: Raadpleeg de eerstelijnszorg (huisarts, behandelend specialist) en/of ga op huisbezoek. Dat scheelt veel bu-reaucratie en dus geld, en het scheelt menselijk leed dat je kunt voorkomen door de persoon achter de aanvraag te kennen en dus meteen de juiste zorg toe te kennen.

En vraag je eens af op welke manier je onder de openbare aanbestedingen op de wmo uit kunt. Ik heb het hier al vaker aangegeven. Toon lef en besteed die voorzieningen die geen buitenlandse concurrentie kennen onderhands aan. Toon nog meer lef door het bestek voor de regiotaxidiensten scherper te maken en door het regiotaxibedrijf de duimschroeven aan te draaien, dus boetes op te leggen wanneer het structureel en langdurig in de fout gaat.

Buurtparticipatie gebruiken
Dit college heeft nagenoeg alle burgerparticipatie uit haar regeerakkoord geschrapt. In de stadsdebatten kwam vaak naar voren dat de wens van burgers juist is om meer verantwoordelijkheid te nemen over hun leefomgeving. Niet voor niets heeft de SP daar altijd voor gepleit en is er onder leiding van de SP begonnen aan succesvolle buurtparticipatie. Breid dat nou eens uit, college, in plaats van het af te schaffen! Je hebt de mond vol van eigen verantwoordelijkheid omdat dat de overheid geld bespaart: Breng dat dan ook in praktijk en praat niet met dubbele tong!

Extra miljoenen TWM
En waarom is helemaal geen rekening gehouden met de minimaal €70 miljoen die uit de verkoop van de Tilburgse Waterleiding Maat-schappij gaan komen, ook al is nog niet bekend wanneer en hoeveel die precies bedragen? Waarom calculeren we daar niet alvast iets van in? We weten immers ook nog steeds helemaal niet of die €49,7 miljoen bezuinigingen wel absoluut nodig gaan zijn. En toch be-groot dit college hier al wel op. Zelfs minister de Jager heeft nota bene in november vorig jaar al de Tweede Kamer laten weten dat de groei van het Gemeentefonds groter is dan eerst werd aangenomen.

Wethouder de Ridder (CDA) zegt: “We moeten wel zoveel bezuinigen, anders krijgen we op ons donder van de accountant.” Da´s treu-rig, dat Tilburg wordt bestuurd door een kruidenier die sinds november 2010 zichzelf niet meer op de hoogte heeft gehouden over de laatste landelijke financiele ontwikkelingen. Nog een uitspraak van de Ridder: “We rekenen met de dingen die we weten.” Dat blijkt niet uit dit raadsvoorstel, wethouder! Alles gaat op basis van schattingen, nattevingerwerk. Maar hoe kan het dan dat Breda en Den Bosch al wel de berekening hebben gemaakt op grond van de informatie van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en van minis-ter de Jager over de groei van het Gemeentefonds! Onze buren zijn er al wel achter dat zelfs met loon/ en prijsontwikkeling erbij inbe-grepen er extra inkomsten uit dat Gemeentefonds gaan komen. Waarom heeft dit college die berekening nog niet gemaakt? Wil wet-houder de Ridder het braafste jongetje van de klas zijn? Is het college roomser dan de Paus? Of speelt er iets anders? Gaat het dit colle-ge helemaal niet om die bezuinigingen maar zijn die bezuinigingen een goed breekijzer om het echte doel te verwezenlijken, namelijk het slopen van de lokale overheid die de collectieve belangen moet behartigen, en het aldus realiseren van de liberale illusie van de vrijheid van het individu? Beste wethouder en college, bedenk met Harrie Jekkers en het Klein Orkest: Alleen als je geld hebt, is de vrij-heid niet duur.

Voorstellen van de SP
1. Mogelijkheden onderzoeken om activiteiten die te maken hebben met het schoonhouden van de stad, wijkbeheer, ondersteuning van sportclubs en scholen binnen het Gemeentelijk Werkbedrijf te laten verrichten. Daardoor kunnen meer werkeloze Tilburgers op een passende manier re-integreren en schiet de stad er ook iets mee op. Overgenomen door het college
2. Kosten-baten-analyse maken van de mogelijkheid om door Tilburgers zelf te laten beslissen over –en eventueel uitvoeren van- beheer- en herinrichtingstaken in hun straat of buurt. Overgenomen door het college
3. Samen met instellingen voor sociale activering, woningcorporaties en bedrijven een kosten-baten-analyse en plan maken van het voornemen om alle Tilburgers mee te kunnen laten doen (ook mensen die moeilijk aan werk of sociale activiteiten komen). Overgenomen door het college
4. Bureaucratie terugdringen binnen de toekenning van wmo-zorg en hulpmiddelen door maatwerk toe te passen bij indicatie-stelling, bijvoorbeeld door huisbezoeken en/of raadpleging van behandelend artsen en andere zorgverleners. Overgenomen door het college
5. Samen met alle betrokken maatschappelijke instellingen concrete plannen ontwikkelen om aan de gemeentelijke compensatieplicht binnen de wmo te voldoen en op die manier de juiste zorg te kunnen blijven aanbieden aan zorgbehoevende Tilburgers (bijvoorbeeld ondersteunende en activerende zorg, dagbesteding, zorgzwaartepakketten, etc.) Overgenomen door het college
6. Niet bezuinigen op de beschikbare middelen voor sociale woningbouw voordat duidelijk is wat de reële woonbehoefte is de komende jaren in alle wijken en dorpen in Tilburg. Verworpen
7. Verbreding van de Bredaseweg in de ijskast totdat er duidelijkheid is over de wijze waarop de rijksbezuinigingen op re-integratie- en participatiegelden, zorg, welzijn en onderwijs, en taakoverhevelingen op Jeugdzorg en wmo gemeentelijk finan-cieel kunnen worden opgevangen. Verworpen
8. Geen tien miljoen euro vrijmaken uit de Reserve Grootschalige Investeringen om de problemen met de ontwikkeling van het Stappegoorgebied op te lossen: Eerst andere oplossingen onderzoeken. Verworpen
9. Eventuele meevallers uit het Gemeentefonds in de eerste plaats gebruiken om de tekorten op zorg en welzijn, onderwijs, re-integratie en participatie en armoedebestrijding op te vangen, voordat andere zaken worden aangepakt. Verworpen
10. De Roemernorm hanteren die voorschrijft dat externe inhuur van deskundigheid door de gemeente niet meer mag bedragen dan 10% van de totale ambtelijke loonsom. Verworpen
11. Een zo compleet mogelijke kosten-batenanalyse maken van de bezuinigingsoperatie op de gemeentelijke organisatie, inclu-sief de kosten voor het sociaal plan, wachtgelden, afkoopsommen etc. Verworpen

De SP-fractie stemde ook ondermeer voor de volgende voorstellen van andere fracties:

- Stadswinkels Udenhout, Berkel-Enschot en de Reeshof openhouden (TROTS)
- Contract Skybox Willem II opzeggen (TROTS)
- Uitkering vertrekkende raadsleden afschaffen en het niet-vaste deel van het fractiebudget laten wegvallen (PvT) verworpen
- Raadsvergoedingen verlagen tot 80% van de huidige vergoeding en het resterende bedrag instellen als presentiegeld voor deelname aan de beraadslagingen (TROTS) Verworpen
- Vergoedingen voor fractieondersteuning maximaliseren tot de bestaande vergoeding voor een zeskoppige fractie (TROTS) Verworpen
- College legt zich een taakstellende bezuiniging op van 375.000 euro op jaarbasis met ingang van 2012 (TROTS) Verworpen
- Niet korten op de subsidie voor de Maaltijdenexpress (TVP) Verworpen