Tilburg

Als de haalbaarheidsonderzoeken op ook maar één onderdeel negatief zouden uitvallen, zou de conclusie zijn: De megamall is dus niet haalbaar, en daarmee halen we het plan van tafel. Nou is er hier sprake van niet één maar veel meer negatieve of op zijn minst twijfelachtige uitkomsten van de haalbaarheidsonderzoeken. En dus had het college moeten zeggen: Het mall-idee is een mal idee, we stoppen ermee. De allerkleinste meerderheid in het college (burgemeester Vreeman, PvdA-wethouders Hamming, en –met veel tegenzin- Moorman en Horn, en VVD-wethouder Möller) kon het echter niet verkroppen bakzeil te moeten halen en zijn prestigeproject te moeten inleveren. En dus wordt tegen alle logica en gezond verstand in besloten dat de mega-winkeldoos wel haalbaar is. Go, zeggen PvdA en VVD. De SP zegt duidelijk: No-go.
Cartoonist: Wim van Beers.

Waarom?

Omdat volgens de SP door de mall de ruggengraat van Tilburg wordt gebroken, en wel op meerdere plekken:

Lokale economie op de fles
Om te beginnen, maar het is misschien wel de belangrijkste overweging: De winkeliers in de binnenstad en de wijkwinkelcentra gaan flink lijden onder die mall, aldus het onderzoek. Dat betekent dat het PvdA-VVD-smaldeel in het college bewust ervoor kiest om de ruggengraat van de lokale economie te breken. Het ene recreatieve centrum van Tilburg wordt leeggehaald en veel lokale ondernemingen zullen omvallen door de komst van een tweede, zijnde de mall. Flankerend beleid ter ondersteuning van die ruggengraat kost veel geld, volgens ons zeker veel meer dan de door OVG toegezegde €15 miljoen, waar OVG overigens gegeven de formulering van de toezegging gemakkelijk onderuit kan.

De plannen voor de Heyhoef, Koningsoord en het Wagnerplein moeten worden aangepast, net als de ideeën over de verdere ontwikkeling van de Westermarkt. Kortom: De hele stedelijke ontwikkelingsvisie moet op de schop omdat 3,5 wethouder en een burgemeester een electoraal mogelijk winstgevend ideetje hebben.

Voor alle vier de locaties geldt immers dat er hoe dan ook een negatief bestedingseffect van minimaal 11,7% voor Tilburg zal optreden. Dat betekent dat de rest van de Tilburgse detailhandel minimaal 11,7% minder zal verdienen. Voor de voorkeurslocatie van het college van de Stadsentree Noord oftewel het MOB-terrein geldt zelfs dat het negatieve bestedingseffect 15% is, het hoogste van alle vier. Dat betekent dat het college tijdens de ergste economische crisis sinds de jaren 30 bewust kiest voor het hoogste inkomstenverlies voor de eigen Tilburgse ondernemers ten gunste van een al bovenmatig rijke externe projectontwikkelaar.

Over de complementariteit van de mall (de vraag of de mall echt een unieke aanvulling is op het Tilburgse winkelaanbod): OVG heeft blijkbaar kunnen aantonen dat 53 nationale ketens en 2 internationale ketens hebben “kennisgenomen” van het initiatief, interesse hebben en in contact willen treden. Dat is alleen een boterzachte, holle peiling waar geen concrete toezegging op kan worden gebaseerd. Bovendien hebben we het meer gehoord: Toen het Midi-concept moest worden goedgekeurd, werd de raad ook gepaaid met de worst van Endemol die interesse zou hebben. We weten inmiddels allemaal wat er van die interesse is terechtgekomen.

Illusie van werkgelegenheid
Een groot positief effect van de mall zouden de 2300 banen zijn die ermee worden gecreëerd. Het is echter de vraag of dat zo is: Winkeliers geven aan nu al moeite te hebben hun vacatures in te vullen. En wat betreft de zogenaamde retailacademy die OVG moet gaan opzetten: Die hebben we al in feite, op het ROC en de Rooi Pannen.

Enorm veel verkeer erbij
Veertien miljoen auto’s komen erbij door de mall! Maar waar en hoe moeten die rijden? Over de verkeersafwikkeling en -intensiteit op de locaties Bakertand en Zuidkamer: Een dubbele min, niet doen dus! Wijkevoort: Forse toename van verkeer op de Bredaseweg is ongewenst. Stadsentree Noord scoort neutraal: Verkeer zou zich hier redelijk normaal afwikkelen over het wegenstelsel. Maar wat als de andere grote op stapel staande projecten de komende jaren ook gewoon doorgaan, zoals het college wil? Hoe verwerken de Burgemeester Letschertweg en Bechtweg en de provinciale wegen het extra verkeer afkomstig van de woonwijk en het evenemententerrein dat het college wil tussen Tilburg en de twee dorpen? Hoe verwerken de Tilburgse wegen alle extra verkeer dat straks voortkomt uit de nieuw ontwikkelde Spoorzone met zijn extra kantoren en woningen en horeca en uitgaansplekken en scholen, het T-Dome en de MusicHall?

Ontwikkeling rest van Tilburg stagneert
Door de mall haalbaar te verklaren, verklaart het college tegelijk dat al die andere stedelijke ontwikkelingen die veel harder nodig zijn en waar deels al over is besloten, ineens niet meer mogelijk zijn, omdat ze het Tilburgse wegennet teveel belasten. De mall zet dus de normale ontwikkeling van Tilburg op slot. PvdA en VVD in het college willen liever het prestigeproject van de megalomane mall dan stadsontwikkeling die ten goede komt aan de hele bevolking. De eventuele opbrengsten van de mall (nog maar eens zien of die mall rendabel wordt!) komen alleen ten goede aan de projectontwikkelaar en een paar kapitaalkrachtige ondernemers.

Extra maatregelen een farce
Wat betreft de flankerende maatregelen om de verkeersafwikkeling goed te regelen, zijn zowel de mogelijke oplossingen van de knelpunten nog niet precies in beeld gebracht en heeft OVG een slimme ontsnappingsroute gevonden: Ze hoeven alleen te betalen voor flankerende maatregelen als de noodzaak ervan een bewijsbaar direct verband heeft met de mall. Maar hoe bewijs je dat als gemeente, als je tegelijk ook werkt aan projecten als de stadsontwikkeling in Noordoost en de Spoorzone? OVG zal onmiddellijk de rekening voor extra infrastructurele maatregelen op dit argument afwentelen.

Geluidsoverlast en daling luchtkwaliteit
Ook voor de geluidseffecten van toegenomen verkeer én voor de luchtkwaliteit kiest het collegesmaldeel voor juist die plek waar de geluidsoverlast en de verslechtering van de luchtkwaliteit voor Tilburgers het grootst is: Stadsentree Noord. Ook op locatie Bakertand zijn gevolgen voor luchtkwaliteit en geluidsoverlast erg negatief.

De ruimte in Stadsentree Noord is beperkt, aldus de onderzoeken. Hetzelfde geldt voor Wijkevoort vanwege het nabijgelegen vliegveld, dat er voor zal zorgen dat de ambities van OVG aangaande het gebouw flink zullen moeten worden bijgesteld. Bovendien kan Defensie een veto uitspreken als de militairen maar enigszins het idee krijgen dat ze worden beperkt in hun mogelijkheden. Bij Bakertand zijn teveel woonhuizen voor de bouw van een mall.

Kwetsbare natuur en ruimte bedreigd
Stadsentree Noord bestaat voor een groot deel uit Ecologische HoofdStructuur (EHS). Dat betekent kwetsbare natuur waar landelijke afspraken, regels en wetten over bestaan. Wat is de EHS? De EHS is een netwerk van natuurgebieden. Dit netwerk stimuleert de biodiversiteit. Planten en dieren kunnen zich van het ene naar het andere gebied verspreiden. Soorten raken hierdoor niet geïsoleerd en hebben dus minder kans op uitsterven. De EHS bestaat uit: Bestaande natuurgebieden, reservaten, natuurontwikkelingsgebieden en robuuste verbindingen en landbouwgebieden met mogelijkheden voor agrarisch natuurbeheer. Natuur geeft rust en biedt ruimte voor recreatie. De overheid vindt dit belangrijk en heeft extra geld beschikbaar gesteld om de Nederlandse natuur te beschermen en verder te ontwikkelen. Dit gebeurt onder meer met de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). De EHS is bedoeld om natuurgebieden te vergroten en met elkaar te verbinden en is het totaal van de natuurgebieden en de verbindingen ertussen.

De EHS kan worden gezien als de ruggengraat van de Nederlandse natuur. Hij wordt beschermd door diverse landelijke en zelfs Europese overheidswetten en regels: Natuurgebiedsplannen , internationale afspraken vastgelegd in de Vogel- en Habitatrichtlijn, de Natuurbeschermingswet, Programma Beheer en de Catalogus Groenblauwe Diensten, Natuurdoeltypenkaart, CO2-certificaten. Samen met de Nationale Landschappen is de EHS onderdeel van de Ruimtelijke Hoofdstructuur. Het droge deel van de EHS is onderdeel van een Europees netwerk van natuurgebieden, Natura 2000. Bijna alle Vogelrichtlijn- en Habitatrichtlijngebieden vallen binnen de EHS. Dit netwerk van droge en natte natuur vormt na realisatie een aaneengesloten netwerk, dat over de grenzen van ons land aansluit bij het Pan-Europees Ecologisch Netwerk (PEEN).

Al die maatregelen zijn bedoeld om die kwetsbare, voor de overleving van mens, dier en milieu essentiële ruggengraat te beschermen. De Tilburgse overheid wil dwars tegen alle landelijke en Europese regelgeving ingaan en besluiten dat die natuurlijke ruggengraat in Tilburg wordt gebroken.

Hogere overheid zal geen toestemming geven
Het college realiseert zich niet dat andere overheden die meer te zeggen hebben dan Tilburg daar onmiddellijk een stokje voor zullen steken. De provincie Noord-Brabant heeft toegezegd mee te willen denken met de mogelijkheid van herbegrenzing van de EHS. Dan willen we weleens weten wie van die provincie die toezegging heeft gedaan, want hij heeft hoe dan ook voor zijn beurt gesproken. En hij zal die toezegging niet waar kunnen maken. Het provinciebestuur bestaat niet alleen uit een college van Gedeputeerde Staten maar ook uit 55 Provinciale Statenleden. En als het al niet Provinciale Staten is, zal het Europa of de Raad van State zijn die een streep door de mallplannen op Stadsentree Noord zal halen.

PvdA en VVD houden Tilburgers voor de gek
Met andere woorden: PvdA en VVD houden niet alleen zichzelf voor de gek door de mall hier voor mogelijk te houden, maar ook nog de Tilburgse bevolking. De SP vraagt zich in dit licht ook af hoe milieu-wethouder Moorman zal gaan stemmen op het referendum. En we vragen ons nog meer af: Is het met de keuze van het college voor een megamall en dan nog wel middenin én dichtbij kwetsbare natuur (Loonse en Drunense Duinen) nog wel eerlijk dat Tilburg zich de duurzaamste gemeente van Nederland noemt? En zijn die €16 miljoen voor duurzaamheidsbeleid van twee jaar geleden niet volstrekt weg te strepen tegen alle negatieve milieu-effecten van deze megamall, op welke plek hij ook zou moeten komen? Want ook op de andere drie locaties is sprake van EHS, kwetsbare natuur en ecologische verbindingszones.
Openbaar vervoer niet bepaald door gemeente
Er zou Hoogwaardig Openbaar Vervoer moeten komen tussen de mall en de stad maar daar gaat de gemeente niet over maar de provincie. OVG heeft beloofd bij te dragen aan de kosten voor infrastructurele maatregelen en exploitatietekorten, mits die weer aantoonbaar worden veroorzaakt door de mall. Maar hoe doe je dat als overheid? Hoe kun je bijvoorbeeld aantonen dat een exploitatietekort bij de vervoerder niet wordt veroorzaakt door bijv. een verkeerde bedrijfsvoering bij Veolia in plaats van alleen door de toename van mall-reizigers, om maar wat te noemen?

Megakeutel
Alles bij elkaar kan de SP niet anders dan tot de volgende conclusie komen:
Het PvdA-VVD-besluit dat de megamall voldoende haalbaar is, klopt niet en is in strijd met de afspraak dat de haalbaarheid wel of niet zou worden aangetoond. Het college fabriceert er ineens een gradatie bij (de haalbaarheid zou voldoende zijn aangetoond) en dat is vals spel. Het besluit is ook irrationeel: Het berust ondanks de stapels papieren onderzoeken op niet veel meer dan hoop, aannames, holle toezeggingen met mega-ontsnappingsroutes van OVG, even vage toezeggingen van “de provincie” om mee te denken, niet contractueel onderbouwde interesse van winkelketens.

Het is allemaal wishful thinking, de wens die de vader van de gedachte blijkt, een illusie waar alleen PvdA en VVD in geloven en geen enkel ander weldenkend mens. Of is er nog een andere hypothese mogelijk? Die van de hoop van deze twee partijen dat de provincie of de Raad van State alsnog de mega-winkeldoos afschiet zodat zij in elk geval geen gezichtsverlies hoeven te lijden door zelf hun onzalige megakeutel in te trekken?

Tilburgers beslissen op 4 juni
Uit de conclusie van de PvdA en VVD-collegeleden over de haalbaarheid van de mall blijkt dat het maar goed is dat zij niet degenen zijn die over de komst van de mall beslissen. Op een eerder voorstel van de SP kan de Tilburgse bevolking op 4 juni tegelijk met de Europese verkiezingen in een referendum aangeven of zij wel of niet deze mega-winkeldoos wil. De SP is al maanden bezig met campagnevoeren tegen de mall en zal haar strijd opvoeren.

Platform Stop de Mall